Οι τεχνοτροπίες της γλυπτικής

με πολύ αγάπη στην Ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση

Βυζαντινή τέχνη ονομάζεται πρωτίστως η καλλιτεχνική παραγωγή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τον 4ο Αιώνα ως την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, και κατ’ επέκταση η τέχνη που ακολούθησε τις ίδιες αρχές έξω από τα χωροχρονικά όρια της συγκεκριμένης κρατικής οντότητας. Διαχρονικά σημαντικότερο κέντρο της βυζαντινής τέχνης ήταν η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας Κωνσταντινούπολη, η ακτινοβολία της βυζαντινής τέχνης όμως απλώθηκε σε μεγάλο μέρος του μεσογειακού κόσμου και στην ανατολική Ευρώπη ως τη Ρωσία και την Αρμενία. Επίσης συναντήθηκε δημιουργικά με τη μεσαιωνική τέχνη της Δύσης και του ισλαμικού κόσμου συμβάλλοντας στην εμφάνιση υβριδικών καλλιτεχνικών ρευμάτων.

Λέγοντας παλαιοχριστιανική τέχνη εννοούμε την τέχνη που αναπτύχθηκε στους κόλπους της χριστιανικής θρησκείας από τους πρώτους χρόνους που εμφανίστηκε ο χριστιανισμός μέχρι τους χρόνους της εικονομαχίας. Κατά τους τρίτους πρώτους αιώνες, μέχρι το 313μΧ, δεν μπορούμε να μιλάμε ουσιαστικά για τέχνη, αφού η νέα θρησκεία είναι καταδιωκόμενη.
Οι κατακόμβες έχουν να επιδείξουν καλλιτεχνικά στοιχεία με συμβολικό χαρακτήρα.
Με τα σύμβολα οι γλύπτες της εποχής επιδίωκαν:
α) Να γίνουν κατανοητές οι βασικές αλήθειες του χριστιανισμού (πίστη, αγάπη, ελπίδα, σωτηρία, αιωνιότητα).
β) Να προστατευτούν και συγκαλυφθούν οι αλήθειες αυτές από τους διώκτες της νέας θρησκείας.
γ) Να διαδοθούν οι βασικές ιδέες του χριστιανισμού, με τη κατάλληλη
επιλογή και χρήση των συμβόλων.

Με τον όρο Μπαρόκ (Baroque) αναφερόμαστε είτε στην ιστορική περίοδο 1600 – 1750 που ακολούθησε την Αναγέννηση (ειδικότερα τον Μανιερισμό), είτε στο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό ύφος που διαμορφώθηκε την περίοδο αυτή. Το ύφος του Μπαρόκ αποτέλεσε ένα νέο τρόπο έκφρασης που γεννήθηκε στη Ρώμη της Ιταλίας, απ’ όπου εξαπλώθηκε σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη. Χαρακτηρίστηκε από ένα έντονο δραματικό και συναισθηματικό στοιχείο, ενώ εφαρμόστηκε κυρίως στην αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και τη μουσική, αλλά συναντάται παράλληλα και στη λογοτεχνία ή τη ζωγραφική.
Έτσι λοιπόν εφαρμόστηκε με τον καιρό στη θρησκευτική γλυπτική της Ορθοδοξίας με ένα δικό της ιδιαίτερο ύφος με πολύ γνωστά έργα να κοσμούν Ιερούς Ναός στο Πήλιο.